Lekarze o przepisach dotyczących aborcji. „Urągają wszelkim standardom”
Naczelna Rada Lekarska opublikowała stanowisko w sprawie przepisów prawnych dotyczących procedury przerywania ciąży.
„Do podstawowych zadań samorządu lekarskiego należy sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza oraz występowanie w obronie interesów indywidualnych i zbiorowych członków samorządu lekarzy, art. 17 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej nakazuje przy tym, aby kierowały się także względami interesu publicznego” – pisze NRL na wstępie.
Obecne przepisy urągają wszelkim standardom
Kwestia dopuszczalności przerywania ciąży od wielu lat jest podnoszona w dyskusji publicznej, wiadomo też, że jest tematem trudnym i budzi wielkie emocje wśród obywateli oraz podziały środowisk politycznych. Nie usprawiedliwia to jednak ustawodawcy, który musi jednoznacznie uregulować również takie trudne kwestie. Aktualny stan przepisów regulujących ten doniosły społecznie temat urąga wszelkim standardom, jakich obywatele oczekują od obowiązującego ich prawa – podkreśla samorząd lekarski.
Na kształt ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży wpłynęły dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego. Skutkiem wejścia w życie tych orzeczeń Trybunału oraz skutkiem braku reakcji ustawodawcy na te orzeczenia jest to, że ustawa jest niespójna, jej postanowienia są niejednoznaczne i pozostawiają zbyt duży margines dla interpretacji, które prowadzą do zupełnie odmiennych wniosków.
Samorząd przypomina, że wielokrotnie wskazywał na negatywne skutki wadliwej regulacji prawnej.
Kobiety ciężarne nie mogą być ofiarami
„Samorząd lekarski nie godzi się na to, aby ofiarami wadliwej regulacji prawnej były kobiety ciężarne, których praw i wolności tematyka ta dotyczy najbardziej, nie ma także zgody samorządu lekarskiego na to, aby na skutek niejednoznacznej regulacji prawnej lekarze zmuszani byli do dokonywania ocen prawnych, które mogą skutkować dla nich daleko idącymi konsekwencjami” – pisze NRL.
Środowisko lekarskie ma świadomość istnienia rozbieżnych interpretacji przepisów ustawy przedstawianych obecnie przez różne instytucje, organy, organizacje czy grupy osób. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej dostrzega, że brak jednoznacznych przepisów ustawowych skutkuje coraz częstszymi atakami kierowanymi w stronę lekarzy, którzy przecież nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za aktualny stan przepisów prawa.
NRL zaznacza, że po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. wzywała środowiska polityczne do pilnego rozpoczęcia współpracy parlamentarnej oraz dialogu ze społeczeństwem celem wypracowania rozwiązań, które pozwolą – w trybie prac legislacyjnych – unormować tę kwestię. Apel ten do dzisiaj pozostał bez odzewu, co negatywnie odbija się na sytuacji kobiet ciężarnych oraz lekarzy.
Wytyczne nie rozwiewają wątpliwości
Samorząd lekarski zaznacza, że w sierpniu 2024 r. Prokurator Generalny Adam Bodnar wydał wytyczne „w sprawie zasad postępowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w zakresie prowadzenia spraw dotyczących odmowy dokonania przerwania ciąży oraz tzw. aborcji farmakologicznej”, a minister zdrowia Izabela Leszczyna wydała „Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży”, jednakże – jak podkreślają lekarze – nie jest to rozwiązanie wystarczające, zwłaszcza że wytyczne te nie rozwiały wszelkich wątpliwości związanych z tematyką przerywania ciąży, o czym świadczą niedawne doniesienia medialne przedstawiające w skrajnie różnym świetle możliwość przerywania ciąży w sytuacji, gdy płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej.
„Wytyczne wydane jednoosobowo przez Ministra czy Prokuratora Generalnego w równie szybki sposób mogą zostać uchylone lub zmienione, a przede wszystkim nie wiążą one sądów w zakresie wykładni prawa i jego stosowania” – zaznacza NRL i apeluje o rozpoczęcie dialogu, aby sprawę unormować we właściwy sposób.